Lichaamstaal huisdier herkennen: dit zegt je hond of kat

Een hoge rug of kwispelende staart; met hun lichaam kunnen onze huisdieren ons veel vertellen. Als je het gedrag van je hond of kat bestudeert en leert kennen, kun je leren lezen wat de lichaamstaal van je huisdier betekent.

Wat is lichaamstaal?

Waar we met onze stem woorden kunnen overbrengen, kunnen we ook zonder geluid te maken met ons lichaam een boodschap overbrengen. Lichaamstaal wordt ook wel non-verbale communicatie genoemd, communicatie zonder woorden te gebruiken. Niet alleen mensen, maar ook dieren gebruiken lichaamstaal. Je hond of kat kan jou door middel van zijn houding of gedrag iets vertellen. Je kunt de lichaamstaal van je dier leren lezen en zo de band met je huisdier versterken.

Je huisdier leren kennen

Vanaf het moment dat een huisdier zijn intrek neemt in je woning, wordt hij of zij een deel van je gezin. De band tussen mens en dier kan heel hecht zijn en heel bijzonder. Om je huisdier beter te leren begrijpen, is het belangrijk dat je hem of haar goed leert kennen. Bestudeer het gedrag van je huisdier, zeker in het begin, in verschillende situaties. Probeer te ontdekken hoe jouw huisdier zich gedraagt als hij ontspannen is, maar ook als hij angstig of boos is. Huisdieren kunnen nu eenmaal niet met woorden aan ons duidelijk maken hoe zij zich voelen, maar uit hun lichaamstaal kunnen we veel informatie halen.

Lichaamshouding, mimiek en andere vormen van lichaamstaal

De lichaamshouding van je dier speelt een belangrijke rol in de lichaamstaal. Hoe houdt hij zijn rug of staart? Wanneer je het gedrag van je dier gaat bestuderen, zul je al snel ontdekken dat de lichaamshouding van je hond of kat per situatie verschilt. Naast de lichaamshouding kun je ook kijken naar de mimiek van je dier. Met mimiek bedoelen we de gezichtsuitdrukking van je hond of kat. Hoe staat de bek? Is deze open, ontspannen of staan de kaken op elkaar? Kijk ook naar de ogen van je dier. Zijn deze samengeknepen of staan ze wijd open? Zijn de pupillen groot of juist klein? En ook met hun staart kunnen honden en katten je veel duidelijk maken. Kwispelt je hond of staat de staart van je kat recht omhoog? Dan wil dat zeker iets zeggen! Door het gedrag van je dier in verschillende situaties te bekijken, zul je leren herkennen wat je dier je wilt zeggen.

Let op: niet elk (ras)hond of -kat gedraagt zich op dezelfde manier. Zo dragen Beagles hun staart standaard hoog, maar zijn er andere honden die hun staart juist laag dragen. Het is daarom juist belangrijk om het gedrag van jouw dier goed te bestuderen, zodat je weet wat voor jouw dier normaal gedrag is en wanneer het gedrag afwijkt.

Ontspannen houding hond

In een rustige en gunstige situatie, is jouw hond ontspannen. Hij voelt zich goed, voelt geen stress of pijn en is kalm. Hij heeft dan een ontspannen of neutrale houding. Je kunt de ontspannen houding van een gelukkige hond als volgt herkennen:

• Bek iets open. Als een hond relaxed is, hangt zijn bek een beetje open.
• De ogen hebben een normale vorm en grootte. Bij een ontspannen hond is het oogwit niet te zien.
• De oren staan in een normale stand en niet naar achteren of rechtop. Ze zijn ontspannen en hangen (of staan, afhankelijk van het ras).
• De staart kan verschillende houdingen hebben. Als je hond kwispelt, is hij enthousiast of blij. Een tevreden hond zal zijn staart meestal bewegen met een langzame en brede beweging.

Ontspannen houding kat

Als je kat geen pijn of spanning voelt en zich rustig en goed voelt, zal hij waarschijnlijk een ontspannen houding hebben. De ontspannen of neutrale lichaamshouding van een gelukkige kat herken je als volgt:

• De ogen hebben een normale vorm en grootte.
• De oren van je kat staan omhoog en naar voren.
• De kat heeft een rechte rug. Een bolle of hoge rug wijst op boosheid of agressie.
• De staart van je kat hangt standaard half. Als de staart recht omhoog staat, maar wel ‘dun’ is en het puntje zelfs een beetje trilt, is de kat blij om je te zien. En als de staart half hangt en een beetje zwiept, dan toont de kat zijn interesse.

Emoties van honden

Net als wij mensen hebben ook honden verschillende emoties. Denk bijvoorbeeld aan angst of boosheid, maar ook aan enthousiasme. Zij kunnen geen woorden gebruiken om hun gevoelens duidelijk te maken, maar laten met lichaamstaal hun emotie zien. Sommige gedragingen passen bij verschillende emoties en niet alle honden vertonen hetzelfde gedrag. Het is daarom belangrijk om het gedrag van je hond goed te leren kennen. We zetten een paar emoties op een rijtje:

• Stress en angst: Honden die stress ervaren of bang zijn, kun je herkennen aan overmatig blaffen, overmatig kwijlen of likken en beven of trillen. Als je hond zich buitensporig veel krabt, kan dit ook een teken zijn van stress. Een hond die bang is, heeft meestal een in elkaar gedoken lichaam en houdt zijn staart tussen zijn achterpoten of tegen zijn buik.
• Boosheid en agressie: Om agressie bij honden weer te geven wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde agressieladder. Honden die boos zijn kunnen (opeenvolgend) hun ogen wegdraaien of hiermee knipperen, dreigend blaffen, grommen en hun tanden laten zien. Een boze/dreigende hond houdt meestal zijn oren laag of naar achteren, laat oogwit zien, houdt zijn staart laag en zakt wat door zijn achterpoten.
• Blijdschap: Een gelukkige of blije hond laat dit vaak zien met een opgewonden houding. Het voorlijf is plat tegen de grond gedrukt, de achterhand naar boven. Ook kan de hond springen en kwispelen met zijn staart. Als je hond gelukkig en op zijn gemak is, maakt hij graag oogcontact met je.
• Pijn of ziekte: Het is niet altijd makkelijk te herkennen of je hond pijn voelt of ziek is. Je herkent dit meestal aan een verminderde activiteit of eetlust en een gebrek aan enthousiasme. Raadpleeg altijd een dierenarts als je vermoedt dat er iets mis is met jouw dier.

Emoties van katten

Ook katten kunnen emoties en pijn voelen. Door middel van hun lichaamstaal kunnen ze aan jou als baasje duidelijk tonen hoe zij zich voelen. Niet elk teken wijst per se direct op een specifieke emotie. Zo betekenen grote pupillen niet altijd dat je kat bang is, soms worden de pupillen ook groot tijdens het spelen. Bestudeer het gedrag van je kat om zo te leren kennen welke gedragingen écht bij hem passen. Je herkent de verschillende emoties als volgt:

• Stress en angst: Als katten stress of angst ervaren kun je dit herkennen aan een verkrampte houding. De snorharen staan naar achteren, deze katten blazen, likken hun bek af of smakken. Je kat heeft waarschijnlijk grote pupillen en houdt zijn oren plat.
• Boosheid en agressie: Wanneer katten boos zijn, houden zij hun staart vaak recht naar beneden. Ze kunnen blazen, grommen, janken, krijsen, spugen en uithalen. De achterkant van het lijf wordt hoger gehouden dan de voorkant en de kat kan met zijn staart zwiepen. Ook kan de kat fixeren; dat wil zeggen dat hij langdurig ononderbroken oogcontact maakt.
• Blijdschap: Een blije en gelukkige kat herken je aan het feit dat de staart losjes rechtop staat, soms bovenaan met een kleine knik. Gelukkige katten hebben hun oren meestal rechtop naar voren gericht. Ultiem geluk herken je aan het spinnende geluid dat een kat kan maken. Overigens kunnen katten ook spinnen als ze hevige pijn hebben, bijvoorbeeld na een ernstig ongeluk of tijdens een bevalling.
• Pijn of ziekte: Katten zijn een meester in het verbergen van pijn of ziekte. Als je kat plots minder eet of minder actief is, kan het een teken zijn dat er iets mis is. Vermoed je dat je kat iets mankeert, raadpleeg dan altijd een dierenarts.